Tedarik Zinciri
Tedarik zinciri, işletmelerin mal ve hizmetleri nasıl ürettikleri ile ilgilidir. Ayrıca müşterilere en uygun maliyetli, kaliteli şekilde nasıl dağıtıldığını da dikkate alır.
Tedarik
İşletmelerin stoklarını mümkün olan en etkin ve verimli şekilde yönetmeleri gerekir. Stok şunlardan oluşabilir:
- Üretimde kullanılmayı bekleyen hammaddeler
- Devam eden süreçler
- Teslim edilmeyi bekleyen bitmiş stoklar
Örneğin, bir araba üreticisinin stoku, takılmayı bekleyen araba parçalarını ve bileşenleri (hammaddeler), kısmen tamamlanmış arabaları (devam eden süreçler) ve müşterilere teslim edilmeyi bekleyen tamamlanmış arabaları (bitmiş stok) içerebilir. Stok malzemeleri verimli bir şekilde yönetilmezse, üretimin durması gerektiği anlamına gelebilmektedir. Sonuç olarak, tüm fabrika üretim hattı durma noktasına gelir.
Tedarik, doğru malzemeyi doğru tedarikçiden doğru fiyata almak anlamına gelir. Tedarik zinciri danışmanlığı projelerinde etkili stok kontrol yöntemlerini belirlemek önemlidir. Bu hem müşteriler hem de işletmeler için önem arz eder. İşletmelerdeki tedarik departmanları, işletmenin taleplerini karşılayabilecek güvenilir tedarikçiler bulmalıdır.
Müşteriler bir mağazaya girebilmeyi ve arzu ettikleri ürünleri alabilmeyi umarlar. Uygun stok kontrolü olmadan, işletmelerin stokları tükenebilmektedir. Ayrıca bu da satışların ve potansiyel müşterilerinin kaybına yol açar. Bununla birlikte, çok fazla stok bulundurmanın da olumsuz sonuçları olur:
- Yüksek depolama maliyetleri, bu da işletmenin fiyatlarını yükseltmesi gerektiği anlamına gelebilmektedir.
- Bozulabilir ürünlerde artan atık, örneğin meyve ve sebzeler.
- Eğer işletmenin fazla stoku indirimli bir fiyata satması gerekiyorsa gelirde azalma meydana gelir.
Lojistik
Lojistik, doğru ürünlerin tedarik edildiğinden ve gerektiğinde ulaşacağından emin olmak anlamına gelir. Ayrıca lojistik, herhangi bir işletmenin tedarik zinciri yönetiminin hayati bir parçasıdır. Lojistik üç ana unsuru içerir: nakliye, depolama ve dağıtım.
Malzemelerin taşınması işletmeler için son derece önemlidir. Bu, tedarik zincirinin bir bölümünden diğerine mal veya hizmet alma sürecidir. Bu, küresel veya yerel seyahati içerebilir. Birçok işletme mallarını taşımak için tekneler, uçaklar, kamyonlar, kamyonetler veya borular kullanır.
Depolama, lojistik danışmanlık projelerinde lojistik süreçlerinin hayati bir parçası olarak değerlendirilmektedir. Birçok ürünün perakende mağazalara veya çevrimiçi olarak satıldıysa müşteriye doğrudan gönderilmeden önce depolanması gerekir. Birçok işletme, öğeleri depolamak için büyük depolar kullanır.
Son müşteriye dağıtım, lojistik sürecindeki son adımdır. Bu aşama, ürünlerin son müşteriye mümkün olan en verimli şekilde ulaşmasını sağlar. Genellikle bu, ürünleri bir mağazaya götürmek anlamına gelir veya ürünler çevrimiçi olarak satılıyorsa bu, ürünleri teslim etmek için kuryelerin kullanılmasını sağlar.
Stok Kontrolü
Geleneksel stok kontrol yöntemleri
Geleneksel stok kontrolü, stok seviyelerinin tahmin edilmesine, stokların yakından izlenmesine ve gerektiğinde yeniden sipariş verilmesine dayanır. Genellikle geleneksel stok yönetimi, işletmelerin çalışmaya devam edebilmelerini sağlamak için yedek stokuna sahip olduğu bir ‘just-in-case’ (JIC) yöntemine dayanır.
Maksimum stok seviyesi, bir işletmenin depolayabileceği en yüksek stok miktarıdır. Maksimum stok seviyesi her işletme için farklılık gösterecektir, büyük bir işletme için bu 500 adet, küçük bir işletme için 100 adet olabilir.
Minimum stok seviyesi aynı zamanda tampon stok olarak da bilinir. Bu, bir işletmenin sahada saklayabileceği en düşük stok miktarıdır ve aynı zamanda etkin bir şekilde çalışabilir, örneğin küçük bir dükkân tampon olarak 10 kutu fasulye tutabilir. Tampon stok, teslimatlar da gecikmeler olması veya talepte büyük bir artış olması durumunda bir işletmenin kısa bir süre daha çalışabilmesini sağlar. Ayrıca, bir işletmenin müşteri talebini karşılamaya devam ederken herhangi bir hasarlı stoku değiştirmesine olanak tanır.
Teslim süresi, stokun sipariş edilmesinden gelmesi için geçen süreyi ifade eder. İki mil ötedeki bir fırından sipariş edilen keklerin teslim süresi bir gün olabilirken, Çin’deki bir fabrikadan sipariş edilen kıyafetlerin teslim süresi sekiz hafta olabilir.
Tam zamanında (JIT) stok kontrolü
Tam zamanında (JIT), işletmenin herhangi bir hammadde depolamadığı bir stok kontrol yöntemidir. Mevcut hammaddeleri tükenmeden sadece ihtiyaç duyulanı getiren düzenli teslimatları vardır, bu nedenle tampon stokuna ihtiyaç yoktur.
İşletme, doğrudan fabrika katındaki üretim hattına alınan daha küçük ama daha sık miktarlarda stok sipariş eder. Bu stok kontrol yönteminin etkili olması için bir işletmenin tedarikçileriyle iyi bir ilişkiye ihtiyacı vardır. Tedarikçiler ideal durumda hem teslimat maliyetlerini hem de teslim süresini azaltmak için yerel olacaktır.
JIT stok kontrolünün dezavantajları olabilir. Örneğin, geç teslimatlar nedeniyle bir işletmenin stokunun tükendiği zamanlar olabilir. İşletmeler, JIT’in avantajlarının dezavantajlarından daha fazla olup olmadığına karar vermelidir.
JIT’in Avantajları
Tampon stok alanını kaldırmak (depolama için kullanılacaktı), satış için daha fazla alan kullanılabileceği anlamına gelir.
- Daha küçük ama daha sık teslimatlar, ürünlerin daha taze olacağı anlamına gelir. Örneğin taze meyve ve sebzeler gibi bozulabilir ürünler gibi yeni stokları daha sık teslim edebilir.
- İşletmeler artık, güncelliğini yitirebilecek veya modası geçebilecek stok için büyük miktarlarda sermayeye sahip olmayacaktır. Bu sermaye daha sonra yeniden yatırılabilmektedir. Ayrıca başka bir yere harcanabilmektedir.
- Güncelliğini yitirebilecek daha az stok bulundurmak israfı azaltacaktır. Ayrıca para tasarrufu sağlayacaktır.
JIT, üretim maliyetlerini düşürür ve bir işletmenin ürünlerini rekabet avantajı sağlamak için fiyatlandırmasına olanak tanır.
JIT’in Dezavantajları
- İşletmeler için, örneğin dondurma talebinde artışa neden olan bir sıcak hava dalgası gibi beklenmedik talep değişikliklerine tepki vermek zor olabilir.
- İşletmeler, yalnızca az miktarlarda satın alırlarsa toplu satın alma indirimlerini kullanamazlar.
- İşletme, ihtiyaç duyduğu stok miktarını yanlış değerlendirir ve ürünlerin stoklarının bitmesine sebep olursa, müşteri memnuniyetsizliğine sebep olabilir.
Tedarik Zinciri için Bilgisayarlı stok kontrolü
Artık birçok işletme, önceden belirlenmiş sipariş düzeyine ulaştığında otomatik yeniden sipariş veren bilgisayar yazılımı kullanmaktadır. Örneğin, ürünler kasada bir barkod tarayıcı kullanılarak tarandığından, bir ürün müşteriye her satıldığında stok seviyeleri otomatik olarak güncellenebilmektedir. Bu, yalnızca doğru stok seviyelerini sağlamakla kalmaz. Aynı zamanda önceden belirlenmiş bir seviyeye ulaştığında otomatik olarak yeniden verilmesini sağlamaktadır.
İş fonksiyonu alanları ile tedarik zinciri arasındaki ilişki
İşletmenin amaçlarına ulaşması
İş hedefleri, bir işletmenin belirli bir süre içinde ulaşmayı amaçladığı bireysel hedeflerdir. Bir işletmenin bu hedeflere ulaşması için etkili bir tedarik zinciri şarttır. Satış hedefleri, kar, kalite, teslimat ve müşteri memnuniyeti gibi alanlarda hedeflerine ulaşabilen sorunsuz işleyen bir işletme sağlamak için pazarlama, satış ve finans ile etkin bir şekilde çalışmalıdır.
Tedarik zinciri pazarlama ile nasıl çalışır?
Markaya ve ürünlere ilgi çekmek için pazarlama departmanına güvenir. Bu, müşterileri işletmeden mal satın almaya teşvik eder ve tedarik zincirinin etkin bir şekilde işlemeye devam etmesini ve işletmenin stok taşımaya devam etmesini sağlar.
Tedarik zinciri satışlarla nasıl çalışır?
Satış departmanı, tedarik zinciri ile çok yakın bir şekilde çalışır. Ekip, ürünlerin toptan, perakende ve son tüketiciye dağıtımına yardımcı olarak satış sürecinin son aşamasını düzenlemeye yardımcı olur. Satış departmanı ayrıca süreç boyunca herhangi bir zorlukla ilgilenilmesini sağlar ve genellikle bir müşteri için ilk temas noktasıdır. Satış ekibi rollerinde etkili olmasaydı, tedarik zinciri başarılı olmak için mücadele ederdi.
Tedarik zinciri finansla nasıl çalışır?
Finans departmanı, tedarik zincirine etkin bir şekilde çalışması için yeterli para sağlanmasını sağlar. Finans ayrıca, işletmenin malzemeleri en iyi fiyata satın almasını ve tüm tedarikçilerin ve dağıtım ortaklarının ödeme almasını sağlayacaktır.
Tedarik Zinciri ve lojistiğin işletmeler ve paydaşlar üzerindeki etkisi
Paydaşlar
Paydaşlar, çalışanlar, mal sahipleri, müşteriler, tedarikçiler ve yerel topluluk gibi bir işle ilgisi olan herhangi bir insan grubudur. Ayrıca paydaşlar, bir işletmenin tedarik zinciriyle ilgili aldığı kararlardan büyük ölçüde etkilenebilmektedir.
Tedarik Zinciri Malzemeleri
Birçok işletme artık küresel olarak tedarik sağlıyor, her bir üründe kar marjlarını en üst düzeye çıkarmak için genellikle daha az gelişmiş ülkeleri kullanıyorlar. Küresel kaynak sağlamak, bir ülkede hayati işler sağlayabilmektedir. Ayrıca yeni çalışanlar yaratırken, hissedarlar için kar marjlarını ve müşteriler için daha ucuz fiyatları artırabilmektedir. Küresel olarak kaynak sağlamanın işletme maliyetlerini düşürmesi de muhtemeldir. Çünkü daha az gelişmiş ülkeler genellikle çalışanlara çok daha düşük ücretler ödemektedir. Ayrıca genellikle daha ucuz hammaddeler tedarik edebilmektedir.
Öte yandan, daha az gelişmiş ülkelerde tedarik sağlamak, çalışanların Birleşik Krallık‘ta işlerini kaybetmesine yol açar. Ayrıca işletmelerin potansiyel olarak ürünlerinin kalitesini düşürmesine neden olabilmektedir. İşletmeler, üretimin nerede gerçekleştiğinden bağımsız olarak, tutarlı bir kalite seviyesini koruyarak müşteri ihtiyaçlarını karşılamalıdır.
İşletmeler ayrıca sarf malzemelerinin ve bitmiş ürünlerin nasıl depolanacağına ve dağıtılacağına da karar vermelidir. Bazı işletmeler malzemeleri merkezi bir yerde tutarken bazıları tek tek mağazalara gönderir.
İşletmelerin tedarikleri hakkında verdikleri kararların, maliyetler, bitmiş ürünlerin kalitesi ve teslimat güvenilirliği, üretim süreci, fiyat değişikliği, müşteri memnuniyeti, itibar, satışlar ve karlar dahil olmak üzere bir dizi etkisi olabilmektedir.
Yöneticiler
Yöneticiler genellikle tedarik zinciri ve lojistik hakkında kararlar vermek zorundadır. Bu süreçte çok önemli bir paydaştır. Malzemeleri yerel olarak mı yoksa küresel olarak mı temin edeceklerine karar vermeleri gerekebilmektedir. Küresel olarak tedarik etmek, malların maliyet fiyatı üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir, ancak aynı zamanda kaliteyi de etkileyebilmektedir. Küresel olarak kaynak sağlamak, yöneticilerin uğraşması gereken bir şey olan tedarik zincirinin lojistik unsurunu da genişletecek ve karmaşıklaştıracaktır.
Yöneticiler ayrıca malzemelerin nasıl depolanacağı ve dağıtılacağı ve işletmenin stoklarını nasıl yönetmesi gerektiği konusunda kararlar alabilmektedir. Bu kararların her biri, işletmedeki diğer paydaşlar üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilmektedir. Genellikle yöneticilerin hem maliyetler hem de satışlar üzerinde hedefleri vardır, bu nedenle bir tedarikçi tarafından sağlanan mal ve hizmetlerin kalitesiyle çok ilgileneceklerdir.
Çalışanlar
Çalışanlar, tedarik ve lojistik konusunda yöneticiler ve hissedarlar tarafından verilen kararlardan büyük ölçüde etkilenmektedir. Örneğin, işletme üretim yerini başka bir ülkeye değiştirmeye karar verirse, çalışanların işleri risk altında olabilir. Ancak bir işletme tedarik zincirini büyütmeye karar verirse, çalışanların fırsatları artabilmektedir. Çalışanların çalışma koşulları ve ücretleri de bu tür değişikliklerden etkilenmektedir.
Sahipler ve hissedarlar
Sahiplerin ve hissedarların ana endişesi genellikle kârdır, yüksek düzeyde kâr ve yüksek kâr marjları elde ederken yüksek kaliteli bir ürün sağlamak isteyeceklerdir. Ayrıca işletmenin itibarı ile de ilgilenebilirler. Üretimi yurtdışına taşımak kaliteyi düşürebilmektedir. Ayrıca satışları ve işletmenin itibarını olumsuz etkiler.
Müşteriler
Müşteriler genellikle mal ve hizmetleri nereden alışveriş yapacakları konusunda çok fazla seçeneğe sahiptir. Güvenilir bir hizmet ve iyi bir müşteri hizmeti ile makul fiyatlarla yüksek kaliteli ürünler bekleyecektir. Bir tedarik zincirini değiştirmek, bu unsurlardan herhangi birini etkileyebilmektedir. Bir işletmenin yalnızca maliyetleri düşürmeye odaklanmaması önemlidir. Çünkü bu kalite üzerinde etkili olabilir ve müşterilerin başka yerlerden alışveriş yapmasını sağlayabilecektir.
Tedarikçiler tarafından sağlanan hammaddelerin veya hizmetlerin kalitesi, bir işletmenin itibarını etkileyebilmektedir. Örneğin, sarf malzemeleri düzenli olarak geç teslim edilirse, bu, işletmenin müşterilerine zamanında teslimat yapma yeteneğini etkileyeceğinden, işletmenin itibarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. İşletmeler kaliteli ve güvenilir ürünler sunarlarsa, müşterileri nezdinde iyi itibar kazanma şansları daha yüksek olacaktır.
Tedarik Zinciri Tedarikçileri
Tedarikçiler, müşterilerinin davranışlarına büyük ilgi gösterir. İşletmelerin başka yere gitmemesini sağlamak için güvenilir olmalı ve ürünleri için adil bir fiyat sağlamalıdır. Tedarikçiler ayrıca fiyatlarının çok rekabetçi olduğundan emin olmalıdır, çok pahalı olmak, bir işletmenin ürünlerini denizaşırı tedarikçilerden tedarik etmesi gerektiği anlamına gelebilmektedir.
Tedarik Zinciri ve Devlet
Devletin, bir işletmenin tedarik zinciri ve lojistiğinde birçok çıkarı vardır. Hükümet, işletmelerin işletmeyi ve rekabeti korumak için yürürlüğe konan yasalara bağlı kalmasını sağlamak istediğinden, sahip oldukları ilk çıkar yasalarla ilgilidir. İkincisi, hükümet işletmelerin insanları istihdam etmesini ve paranın ekonomide kalmasını sağlamak istiyor, bu nedenle bazen işletmelere üretimi kendi ülkelerinde tutmaları için teşvikler veriyor veya ithal mallara tarifeler ekliyorlar.
Yerel Topluluk
Yerel topluluklar genellikle işletmelerden, özellikle de tedarik zincirleri ve lojistiklerinden etkilenmektedir. Bir işletmenin verdiği kararlar istihdamı, kirliliği ya da bölgedeki trafiğin artmasını veya azalmasını etkileyebilmektedir. Bir işletme bir fabrika veya depo açarsa, yerel topluluk istihdamdaki artıştan olumlu etkilenecektir. Ancak yerel alandaki kirliliğin olumsuz etkileri ve bölgedeki trafikteki artış hakkında endişelerini dile getirebilmektedir.
